BM'de 145 ülke Filistin’i tanıdı veya tanımaya hazırlanıyor

Eylül ayında BM Genel Kurulu oturumu sırasında Filistin’in tanınması yönünde yeni oylamaların yapılması bekleniyor.

Birleşmiş Milletler’e (BM) üye 193 ülkeden en az 145’i Filistin devletini ya tanıdı ya da tanıma hazırlığında. Bu sayı, BM üyelerinin üçte ikisinden fazlasına denk geliyor. Avustralya, Eylül ayında yapılacak BM Genel Kurulu’nda Filistin’i tanıyacağını açıklayan son ülke oldu. Aynı dönemde Fransa ve Kanada da benzer yönde adım atacaklarını bildirirken, Birleşik Krallık ise olası tanıma kararını İsrail’in "önemli adımlar atmasına", özellikle Gazze'de ateşkes sağlamasına bağlıyor. Yeni Zelanda ise tanımayla ilgili zamanlamaya odaklanarak, “Bu bir ‘ne zaman’ meselesi, ‘acaba’ değil,” mesajını verdi. İki devletli çözüm yeniden gündemde Bu diplomatik ivmenin ardında, 7 Ekim 2023’te başlayan ve hâlâ süren İsrail-Hamas savaşı yatıyor. Şiddet döngüsünden çıkmak için uzun zamandır konuşulan iki devletli çözüm yeniden uluslararası gündemin üst sıralarına taşındı. Filistin’in tanınması, bu çözüm çerçevesinde önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. 1988’den bugüne tanınma süreci Filistin devleti ilk olarak 15 Kasım 1988'de, El Fetih lideri Yaser Arafat tarafından ilan edildi. Ardından Cezayir başta olmak üzere birçok Arap ülkesi, Hindistan, Türkiye, Afrika’nın büyük bölümü ve Doğu Avrupa’dan bazı ülkeler tanıma kararı aldı. 2010–2011 yıllarında ise Arjantin, Brezilya ve Şili gibi Güney Amerika ülkeleri barış sürecindeki tıkanıklığa tepki olarak Filistin’i tanıdı. 2011 yılında Filistin, BM’de tam üyelik elde edemese de UNESCO’ya tam üye oldu. 2012’de BM Genel Kurulu’nda “gözlemci devlet” statüsü kazandı ve ardından Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne taraf devlet olarak kabul edildi. Avrupa ve Karayipler’den yeni tanımalar 2024–2025 döneminde tanıma süreci yeniden hız kazandı. Karayipler'den Jamaika, Trinidad ve Tobago, Barbados ve Bahamalar; Avrupa’dan ise Norveç, İspanya, İrlanda ve Slovenya Filistin’i tanıdıklarını açıkladı. Bu adımlar, 2014’te İsveç’in tanımasının ardından Avrupa Birliği içinde gerçekleşen ilk tanımalar oldu. Doğu Avrupa’dan Polonya, Bulgaristan ve Romanya 1988’de tanımıştı. Macaristan ve Çekya gibi ülkeler ise hâlâ tanımış değil. Eylül: Kritik eşik Eylül ayında BM Genel Kurulu oturumu sırasında Filistin’in tanınması yönünde yeni oylamaların yapılması bekleniyor. Avustralya, Fransa ve Kanada’nın pozitif sinyalleri, tanımaların sayısını daha da artırabilir. İngiltere, Malta, Finlandiya ve Portekiz ise süreçle ilgili daha temkinli ve şartlı bir tutum sergiliyor. Her ne kadar bu tanımaların kısa vadede çatışmayı sona erdirme gücü olmasa da, diplomatik çerçevenin değişmesi açısından önemli görülüyor. Bu değişiklik, belirsiz müzakerelerden çok, sınırlar, güvenlik garantileri ve Kudüs’ün statüsü gibi somut başlıkların konuşulacağı yeni bir dönemin kapısını aralayabilir.