2025 yazında Avrupa’da 16.500 kişi aşırı sıcaklardan hayatını kaybetti

Özellikle Romanya, Bulgaristan, Yunanistan ve Kıbrıs gibi ülkelerde sıcaklıkların 6°C’ye kadar arttığı Temmuz ayının son haftasında, sadece bir hafta içinde 950 fazladan ölüm yaşandığı tahmin ediliyor.

İngiltere merkezli bir grup iklim ve sağlık araştırmacısı tarafından yapılan yeni bir çalışma, insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim değişikliğinin bu yaz Avrupa’da yaklaşık 16.500 kişinin ölümüne yol açtığını ortaya koydu. Imperial College London ve Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu'ndan bilim insanlarının yürüttüğü araştırmaya göre, Haziran–Ağustos 2025 döneminde Avrupa’daki sıcaklıklar mevsim normallerinin 2,2°C üzerinde seyretti. Araştırmacılar, 854 Avrupa kentindeki iklim modeli analizlerine dayanarak, bu dönemde ölüm sayısının yaklaşık 24.400 kişi artış gösterdiğini, ancak bu ölümlerin tamamının doğrudan sıcaklıkla bağlantılı olmadığını belirtiyor. Bilimsel modele göre, bu artışın yaklaşık yüzde 70’i, yani 16.500 civarında ölüm, küresel ısınmayla doğrudan ilişkili. Araştırmacılar bu tahminlerin, gerçek ölüm istatistiklerine değil, iklim modellemeleri ve istatistiksel analizlere dayandığını vurguluyor. Avrupa ülkelerinin resmi verileri açıklamakta zaman aldığına dikkat çeken ekip, bu nedenle kesin sayılara ulaşmanın güç olduğunu, ancak tahminlerin gerçeğe oldukça yakın olduğunu belirtiyor. Çalışmada, aşırı sıcakların neden olduğu ölümlerin resmi rakamlarda büyük ölçüde göz ardı edildiği ifade ediliyor. Zira sıcaklık artışıyla birlikte kalp rahatsızlıkları, solunum problemleri gibi sağlık sorunlarında da ciddi artışlar yaşandığına dikkat çekiliyor. Özellikle Romanya, Bulgaristan, Yunanistan ve Kıbrıs gibi ülkelerde sıcaklıkların 6°C’ye kadar arttığı Temmuz ayının son haftasında, sadece bir hafta içinde 950 fazladan ölüm yaşandığı tahmin ediliyor. Bu oran, günde 1 milyon kişi başına 11 ölüm anlamına geliyor. Şehir bazında bakıldığında, en fazla ölümün tahmin edildiği kent 835 kişiyle Roma olurken, Atina’da 630, Paris’te ise 409 kişinin aşırı sıcaklardan dolayı hayatını kaybettiği öngörülüyor. Hayatını kaybedenlerin yüzde 85’inden fazlası 65 yaş ve üzerindeki bireyler, yüzde 40’a yakını ise 85 yaş üstü. Bilim insanları, bu bulguların özellikle yaşlanan Avrupa nüfusu açısından endişe verici olduğunu vurguluyor. Tahminlere göre 2100 yılına gelindiğinde, kıta nüfusunun yüzde 15’inden fazlası 80 yaş üstü olacak. Aynı zamanda Avrupa, dünyada en hızlı ısınan kıta olarak öne çıkıyor. Şehirleşmenin de etkisiyle, Avrupa nüfusunun yaklaşık yüzde 70’i kentlerde yaşıyor. 2050 yılına kadar bu oranın yüzde 80’e ulaşması bekleniyor. Kentlerdeki sıcaklıkların, kırsal alanlara kıyasla 10 dereceye kadar daha yüksek olabildiği ifade ediliyor. Bu durum, "kentsel ısı adası" (urban heat island) etkisi olarak tanımlanıyor. Araştırmada, yalnızca birkaç derecelik sıcaklık artışının bile, özellikle savunmasız nüfuslar için ölümcül sonuçlar doğurabileceği belirtiliyor. Çalışmanın yazarlarından Garifalos Konstantinidis, sıcaklıkların 2 ila 4 derece yükselmesinin dahi binlerce insanın ölümüne neden olabileceğini söyleyerek, "sıcak hava dalgaları sessiz katillerdir" ifadesini kullandı. Öte yandan araştırmada, ölümlerdeki artışın sadece sıcaklıktan değil, şehirlerin bu tür hava olaylarına ne kadar hazırlıklı olduğuna, nüfus yapısına ve hava kirliliği seviyelerine de bağlı olduğu belirtiliyor. Ayrıca bazı Avrupa bölgelerinin –örneğin Balkanlar’ın bazı kesimlerinin– analize dahil edilmediği, dolayısıyla verilerin tüm kıtayı kapsamadığı da ekleniyor. Geçmiş yıllarla karşılaştırıldığında, bu yaz Avrupa’da kaydedilen sıcaklıklar, ölçümlerin yapıldığı tarihten bu yana yaşanan en sıcak dördüncü yaz olarak kayıtlara geçti. Daha önce 2023 yazına dair Nature Medicine tarafından yapılan benzer bir çalışmada, sıcaklık artışına bağlı 47.000’den fazla ölüm yaşandığı tahmin edilmişti.