Ferizovik’te doğanın harikası: İki deniz, tek nehir

Kosova'nın Ferizovik kasabasında rastlantı sonucu bir doğa mucizesi ile karşılaştım.

Nerodime Nehri’nin çatallanması (bifurkasyon) adı verilen bu olay, sadece Kosova için değil, tüm Avrupa için eşsiz bir coğrafi fenomendir: Bir nehrin ikiye ayrılarak farklı denizlere ulaşması! Avrupa’da nadir görülen bir doğa olayı Lehvada yer alan bilgilere göre Nerodime Nehri, Yezerce Dağları’ndan doğar ve belirli bir noktada iki kola ayrılır: Biri batıya, diğeri doğuya doğru akar. • Batıya akan kol, Lepenc Nehri üzerinden Vardar Nehri’ne, oradan Ege Denizi’ne ulaşır. • Doğuya akan kol ise Sıtniç (Sitnica) Nehri üzerinden İbar Nehri’ne katılır ve Tuna Nehri aracılığıyla Karadeniz’e dökülür. Bu eşsiz doğa olayı, dünyada sadece Güney Amerika’daki Orinoco Nehri’nde gözlemlenen Casiquiare Bifurkasyonu ile benzerlik gösterir. Avrupa’da ise başka bir örneği yoktur. Bu özelliğiyle Nerodime Nehri’nin bifurkasyonu, yalnızca Kosova’nın değil, kıtanın da en nadir coğrafi oluşumlarından biridir. Nehir kuru bile olsa etkileyici Ziyaret ettiğim günlerde yaz mevsimi olduğundan nehrin yatağı kuruydu. Ancak akan bir suyun olmaması, bu doğa olayının gizemini ve etkileyiciliğini gölgelemiyordu. Aynı kaynaktan doğup iki farklı denize doğru yol alan bir nehrin düşüncesi bile insanı büyülemeye yetiyor. Nika Değirmeni: Taşlar arasında saklı bir tarih Bifurkasyon noktasının hemen yanı başında, Osmanlı dönemine ait Nika Değirmeni ile karşılaştım. 16. yüzyılda inşa edilen bu tarihi yapı, bölgedeki en eski eserlerden biri. Değirmenin adı, zengin bir tüccar olan Nika’dan geliyor. Eskiden haftalarca sıra beklenir, gece gündüz aralıksız çalışırmış. Bu da değirmenin sadece bir üretim alanı değil, aynı zamanda toplumsal bir buluşma noktası olduğunu gösteriyor. Bugün artık değirmen çalışmıyor; nehrin akışı durmuş. Ancak içerisindeki eski eşyalar –tahta kaseler, değnekler, geleneksel sofralar– burayı adeta bir müzeye dönüştürmüş. Aynı bölgede yer alan bir restoranda geleneksel lezzetleri tadarken, bu taş yapının tarihine tanıklık etme fırsatını yakalıyorsunuz.  Koruma altındaki miras Nerodime Nehri’nin bifurkasyon noktası, 1979 yılından bu yana 12.78 hektarlık bir doğal rezerv olarak korunuyor. Bölge, sadece turistik bir nokta değil; aynı zamanda bilimsel, eğitsel ve ekolojik açıdan da önemli bir kaynak. Ferizovik’i dünya haritasında özel bir yere taşıyan bu doğa olayı, aynı zamanda tarihî bir mirasla da bütünleşiyor. Ferizovik: Haritada öne çıkan bir nokta Nerodime Nehri’nin çatallanması ve Nika Değirmeni, Ferizovik’i yalnızca Kosova'nın değil, Avrupa’nın da dikkat çeken doğa ve kültür duraklarından biri haline getiriyor. Yolunuz Kosova’ya düşerse, bu doğa harikasını ve tarih kokan değirmeni görmeden dönmeyin.   LEHVA YAZISI Nerodime Nehri’nin Bifurkasyonu (Çatallanması) Nerodime Nehri'nin bifurkasyonu, Avrupa'da nadir rastlanan bir doğa olayıdır. Bu, iki ayrı denize dökülen bir nehrin örneğidir. Nerodime Nehri, Yezerce Dağları’ndan doğar ve akışının belirli bir noktasında iki kola ayrılır: biri batıya, diğeri doğuya doğru. Batıya akan kol, Lepenc Nehri üzerinden Vardar Nehri'ne ve oradan Ege Denizi’ne ulaşır. Doğuya akan kol ise, Sıtniç (Sitnica) üzerinden İbar Nehri’ne katılır ve Tuna Nehri aracılığıyla Karadeniz’e dökülür. Bu doğa olayı, Casiquiare Bifurkasyonu ile birlikte, dünyada sadece Amerika’daki Orinoco Nehri’nde görülen eşsiz bir fenomendir.