Batı Balkanlar’da 10 yılda 2,5 milyon kişi göç etti: Bölge demografik ve ekonomik krizde

En büyük sorunlardan biri ise “beyin göçü” olarak tanımlanan nitelikli iş gücünün kaybı.

Son on yılda Batı Balkanlar’dan 2,5 milyondan fazla insan daha iyi bir yaşam umuduyla bölgeyi terk etti. Bu ciddi göç dalgası, bölgenin demografik yapısını derinden etkilerken, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ile birlikte Dünya Bankası gibi kurumlar tarafından da alarm veriliyor. Eurostat verilerine göre, bu göç eğilimi böyle devam ederse 2050 yılına kadar Batı Balkanlar’ın toplam nüfusu %15’ten fazla azalabilir. Bu, Bosna-Hersek, Sırbistan, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Arnavutluk gibi ülkelerin uzun vadeli ekonomik kalkınma ve verimlilik potansiyelini ciddi şekilde tehlikeye sokuyor. En büyük sorunlardan biri ise “beyin göçü” olarak tanımlanan nitelikli iş gücünün kaybı. Yükseköğrenim görmüş gençlerin; mühendislerin, doktorların, IT uzmanlarının ve kalifiye personelin büyük bir bölümü Batı Avrupa ülkelerine veya Kuzey Amerika’ya göç ediyor. 2021’de yapılan araştırmalara göre, Bosna-Hersek’te gençlerin %70’inden fazlası, Sırbistan’da ise %80’e yakını ülkeden ayrılmayı düşünüyor. Bu durum özellikle sağlık sektöründe dramatik sonuçlara yol açıyor: 2013 ile 2020 yılları arasında Bosna-Hersek’te 5.000’den fazla doktor ülkeyi terk etti. Göçün, düşük doğum oranlarıyla birleşmesi ise durumu daha da kötüleştiriyor. Nüfus hızla yaşlanıyor. Sırbistan’da ortalama yaş 43, Hırvatistan’da ise 45 civarında. Bu da aktif çalışan nüfusun, artan sayıda emekliyi ve yaşlıyı finanse etmek zorunda kalacağı anlamına geliyor. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), bu göç dalgasının her yıl Batı Balkan ülkelerine 4 milyar avrodan fazla ekonomik kayba yol açtığını tahmin ediyor. Devletlerin eğitim ve beceri kazandırmak için yaptığı yatırımlar, sonuçta başka ülkelerin ekonomilerine fayda sağlıyor. Aynı zamanda vergi gelirlerinde düşüşe ve sağlık ile sosyal güvenlik sistemleri üzerinde daha fazla baskıya neden oluyor. Yine de bazı olumlu işaretler var: Bosna-Hersek İnsan Hakları ve Mülteciler Bakanlığı’na göre, son beş yılda çeşitli destek programları sayesinde 15.000’den fazla kişi ülkeye geri döndü. Geri dönenlerin çoğu yüksek eğitimli profesyonellerden oluşuyor. “Kalkınma için Diaspora” gibi UNDP ve İsviçre Kalkınma Ajansı destekli projeler, diasporayı ülkenin gelişimine dahil etmeyi amaçlıyor.