Eğer Avrupa Birliği, elektrik üretiminde kömür kullanımının yasaklanması için belirlediği süreyi uzatmazsa, Kuzey Makedonya’daki hane halkları ocak ayından itibaren ciddi bir elektrik zammıyla karşı karşıya kalabilir. Enerji Düzenleme Komisyonu (RKE) Başkanı Marko Bislimoski, AB'nin bu süreçte Kuzey Makedonya’ya karşı daha toleranslı olması gerektiğini vurgulayarak, ülkenin "yeşil ajanda" kapsamında ciddi adımlar attığını ifade etti.

Bislimoski’ye göre, yalnızca Kuzey Makedonya değil, bölgedeki tüm ülkeler benzer bir sorunla yüzleşiyor. Son dönemde, Batı Balkan ülkelerinin hükümet temsilcileri Brüksel ile görüşmeler yürütüyor ve kömürle çalışan termik santrallerin tamamen kapatılması yönündeki yükümlülüğün en az beş yıl ertelenmesini talep ediyor.

Marko Bislimoski konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı:

“Bu yalnızca elektrik üreten enerji şirketleri için değil, tüm ekonomi için büyük bir darbe olur. Uygun bir çözüm bulunacağına inanıyorum. Gerçekten de bize, bu geçiş sürecinde yeşil ajandayı uygulayabilmemiz için zaman tanınmalı. Makedonya ciddi ilerleme kaydetti. 2024’te kurulu elektrik üretim kapasitesinin %55’i yenilenebilir kaynaklardan sağlandı.”

Avrupa Birliği’nin kömür kullanımını sınırlandıran bu kararının, Kuzey Makedonya’nın ihracatına da olumsuz etki etmesi bekleniyor. Eğer ülke, kömürden çıkış sürecini politik olarak erteleyemezse, Avrupa’ya ihraç edilen ürünlerin karbon vergisi artacak ve bu da Makedon ürünlerini Avrupa pazarında daha az rekabetçi hale getirecek.

Bislimoski sözlerini şöyle sürdürdü:

“Evet, elimizdeki kömür düşük kaliteli ve rezervlerimiz azalıyor, bu yüzden ithalat yapıyoruz. Ancak yerli kömürü de, makul bir süre daha kullanabilmemize olanak tanınmalı. Bu sürede, kojenaratif tesisler ya da doğalgaz santralleri inşa edilerek, kömürlü termik santrallerin sağladığı baz yük enerjisi ikame edilebilir.”

Geçtiğimiz yıl Kuzey Makedonya'da üretilen elektriğin %50'den fazlası yenilenebilir kaynaklardan (güneş, rüzgar, su) sağlandı. Geri kalan kısmın %34’ü kömürle çalışan santrallerden, %20’si ise doğalgazla çalışan tesislerden elde edildi.

AB üyesi bazı ülkeler de hâlâ fosil yakıt kullanmaya devam ediyor ve bunun çevreye verdiği zarar nedeniyle ceza ödemek zorunda kalıyor. Ancak aynı ülkeler, AB fonlarından ciddi mali destek de alıyor. Bislimoski, bu nedenle Kuzey Makedonya’ya da benzer bir geçiş süreci ve destek sağlanması gerektiğini savunuyor.

Öte yandan, Enerji Düzenleme Komisyonu şu anda enerji şirketlerinden elektrik iletim tarifeleriyle ilgili teklifleri bekliyor. Aralık ayına kadar ise EVN’nin, hanelere sağlanacak elektrik için yeni tedarik ihalesini açması gerekiyor.

Komisyon, eğer AB'nin kömür kullanımını sınırlayan kararları ertelenirse, nihai tüketiciler açısından elektrik fiyatlarında büyük dalgalanmalar yaşanmayacağını öngörüyor.