9-10 Ekim 2025 tarihlerinde Venedik Komisyonu, Kuzey Makedonya'nın Kamu Savcılığı ve Kamu Savcıları Konseyi ile ilgili taslak yasalarını detaylı bir şekilde inceledi. Bu yasalar, hükümetin 2024-2027 dönemi için belirlediği reform ajandasının bir parçası olarak sunulmuştu. Komisyon, yasal reformlara yönelik olumlu bir yaklaşımı takdir ederken, Kamu Savcılığı'nın tam bağımsızlığının sağlanabilmesi için anayasa değişikliklerine ihtiyaç olduğuna dikkat çekti.

Komisyon, iki taslak yasayı önemli bir adım olarak değerlendirdi, çünkü bu yasalar şeffaflık, profesyonel standartlar ve kamu savcılarının hesap verebilirliğini artırmayı hedefliyor. Ancak, bazı düzenlemeler hala siyasi etkiler için fırsat sunuyor. Özellikle, mevcut anayasal modelde Kamu Savcısı'nın, parlamentoda basit bir çoğunlukla seçilip görevden alınması, bu pozisyonun yeterince korunmadığına işaret ediyor. Bu sebeple, Komisyon, Kamu Savcısı'nın seçilmesi ve görevden alınmasının nitelikli çoğunlukla yapılması gerektiğini önerdi. Bu, daha geniş bir siyasi konsensüs sağlayarak bağımsızlıklarını artırabilir.

Kamu Savcıları Konseyi ile ilgili olarak, Komisyon bu organın kompozisyonunun dengeli olduğunu kabul etti, ancak savcılar arasındaki aşırı etkiyi önlemek için daha fazla tedbir alınması gerektiğini vurguladı. Komisyon, Konsey üyelerinin profesyonel deneyim koşullarının gözden geçirilmesini önererek, bu üyelerin seçimi için daha şeffaf ve katılımcı bir prosedür belirlenmesini talep etti. Ayrıca, savcıların Konsey üyeliğine seçilmeleri durumunda görevlerini dondurmaları gerektiği, böylece çıkar çatışmalarının önüne geçileceği ifade edildi.

Komisyon, Konsey üyelerinin görevden alınma koşullarını daha net bir şekilde tanımlanması gerektiğini belirtti. Özellikle, "savcıların özerkliğini tehlikeye atmak" veya "yükümlülüklerin yerine getirilmemesi" gibi belirsiz ifadelerin kötüye kullanılabileceğine dikkat çekti. Ayrıca, Konsey üyelerinin görevden alınması için basit bir çoğunluk yerine nitelikli çoğunluk aranması gerektiğini vurguladı.

Kamu Savcılığı ile ilgili yasal düzenlemeler kapsamında, Komisyon, Kamu Savcısı'nın seçilmesi için yapılacak kamu duyurusunu ve Kamu Savcıları Konseyi'nin adaylar hakkında görüş bildirme sürecini olumlu karşıladı. Ancak, Komisyon, hükümetin önerdiği adayların seçiminde daha fazla siyasi etkiyi engellemek için nitelikli çoğunluk önerisini tekrar gündeme getirdi.

Komisyon, Kamu Savcısı için profesyonel standartların belirlenmesinin önemine dikkat çekti ve pozisyonun yüksek yönetim becerileri gerektirdiğini belirtti. Ayrıca, disiplin işlemleriyle ilgili olarak, bazı terimlerin netleştirilmesi gerektiğini, aksi takdirde keyfi kararlar alınabileceğini ifade etti. Ayrıca, disiplin işlemleri ile performans değerlendirmelerinin birleştirilmemesi gerektiğini vurguladı.

Komisyon, Kamu Savcılığı'nın bütçesi konusunda da olumlu bir görüş bildirdi ve bağımsız bir şekilde kendi bütçesini yönetme planını takdir etti. Ancak, bu bütçenin gerçek anlamda bağımsız olabilmesi için, önceki yıllarda yaşanan sorunların önüne geçilmesi gerektiğini belirtti.

Son olarak, Komisyon, Kuzey Makedonya'nın hukuk sistemini daha Avrupa standartlarına uyumlu hale getirme çabalarını olumlu bir şekilde değerlendirdi, ancak anayasal garantiler olmadan bu reformların eksik kalacağına dikkat çekti. Venedik Komisyonu, ülkenin yasal düzenlemelerini Avrupa'nın hukukun üstünlüğü ilkeleriyle uyumlu hale getirme konusunda yardım etmeye devam edeceğini belirtti.