Ukrayna'da, savaş koşullarına rağmen 2019'dan bu yana ilk seçimlerin yapılabileceği tartışması, ABD Başkanı Donald Trump'ın eleştirilerinin ardından yeniden alevlendi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy ise ancak Batı'nın güvenlik garantisi vermesi halinde seçime hazır olduğunu açıkladı.

Trump'ın Eleştirisi ve Zelenskiy'in Yanıtı

Donald Trump, Ukrayna yönetimini savaşı seçim yapmamak için bahane olarak kullanmakla suçlayarak, "Ukrayna halkının bir seçim hakkı olmalı. Belki Zelenskiy kazanırdı, bilmiyorum. Ama uzun zamandır seçim yapmadılar. Demokrasiden bahsediyorlar ama artık demokrasi olmaktan çıktı" ifadelerini kullandı.

Bu açıklamaya yanıt veren Zelenskiy, "Seçimlere hazırım. ABD'den ve Avrupalı ortaklardan seçimlerin güvenliğini sağlamalarını istiyorum. O zaman Ukrayna, 60-90 gün içinde seçimlere hazır olur" dedi. Zelenskiy, savaşı iktidarda kalmak için uzatmakla suçlanmanın doğru olmadığını ve seçimlerin ancak vatandaşların güvenliği garanti edildiğinde yapılabileceğini vurguladı.

Yasal Engeller ve Pratik Zorluklar

Ukrayna'da devam eden olağanüstü hal koşulları, seçimlerin önünde ciddi yasal engeller oluşturuyor. Anayasa, olağanüstü hal sırasında parlamento seçimlerini yasaklarken, Seçim Kanunu da her türlü seçimi engelliyor. Olağanüstü halde anayasa değişikliği de mümkün olmadığından, şu anki koşullarda sadece cumhurbaşkanlığı seçimi, parlamento yasayı değiştirip seçim kararı alırsa bir seçenek olarak görülüyor.

Ancak pratikte, savaş koşulları milyonlarca seçmenin oy kullanmasını neredeyse imkansız hale getiriyor. Alman Marshall Fonu'nun analizine göre, 5 temel grup büyük risk altında:

Askeri Personel: Aktif çatışma bölgelerinde en az 600.000 askerin güvenli bir şekilde oy kullanması ve seçim kampanyası yürütülmesi son derece riskli.

İşgal Altındaki Bölgelerde Yaşayanlar: Yaklaşık 3,5 milyon Ukraynalı, Rus işgali altındaki topraklarda yaşıyor ve seçim sürecine erişimleri bulunmuyor.

Cephe Yakınındaki Sivil Nüfus: Ağır bombardıman altındaki şehirlerde kalan sivillerin güvenliği nedeniyle seçimlere katılımı mümkün görünmüyor.

Ülke İçinde Yerinden Edilmiş Kişiler: 4,6 milyon kişi kayıtlı iç göçmen konumunda.

Yurtdışındaki Ukraynalılar ve Mülteciler: 6,9 milyon kişi ülkeyi terk etti. Geçici koruma statüsüne sahip yaklaşık 4,3 milyon kişinin büyük kısmı AB ülkelerinde. Yurtdışında oy kullanma hakkına sahip kişi sayısının 5,3 milyona ulaşabileceği tahmin ediliyor.

Bu koşullar altında, güvenli, adil ve kapsayıcı bir seçim organizasyonunun nasıl yapılabileceği, uluslararası gözlemciler ve uzmanlar tarafından sorgulanıyor.