Çin, Japonya ile son haftalarda derinleşen Tayvan krizini Birleşmiş Milletler gündemine taşıyarak Tokyo yönetimini "silahlı müdahale" tehdidinde bulunmakla suçladı ve en sert dille yanıt verdi.

Çin'in BM Daimi Temsilcisi Fu Cong, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'e gönderdiği yazılı mektupta, Japonya Başbakanı Sanae Takaichi'yi uluslararası hukuku "ciddi şekilde ihlal etmekle" suçladı. Temsilci Fu, Takaichi'nin Çin'in Tayvan'a yönelik olası bir müdahalesinin Tokyo'yu askeri tepki vermeye zorlayabileceği yönündeki açıklamalarını eleştirdi.

Fu mektubunda, "Japonya'nın boğazlar bölgesindeki gelişmelere yönelik silahlı müdahaleye kalkışması halinde, bu bir saldırganlık eylemi olacaktır" ifadelerini kullanarak, "Çin, BM Antlaşması'ndan doğan meşru müdafaa hakkını kararlılıkla kullanacak ve egemenlik ile toprak bütünlüğünü sağlam bir şekilde savunacaktır" dedi.

Son Yılların En Büyük İkili Kriz

Komünist yönetim, demokratik yönetime sahip Tayvan'ı kendi toprağı olarak görüyor ve adayı kontrol altına almak için güç kullanma seçeneğini açık tutuyor. Tayvan yönetimi ise bu iddiaları reddederek, adanın geleceğine sadece Tayvan halkının karar verebileceğini vurguluyor.

Japonya Dışişleri Bakanlığı ve Başbakanlık Ofisi, Fu'nun mektubuna ilişkin yorum talebine cumartesi günü yanıt vermedi. Bu açıklama, geçen ay göreve başlayan muhafazakar Başbakan Takaichi'ya yönelik şimdiye kadarki en üst düzey Çinli yetkiliden gelen en sert eleştiri oldu.

Japonya'nın "Varoluşsal Tehdit" Argümanı

Başbakan Takaichi, 7 Kasım'da parlamentoda yaptığı konuşmada, Japonya topraklarına sadece 100 km uzaklıktaki Tayvan'a yönelik olası bir Çin saldırısının "Japonya'nın varlığını tehdit eden bir durum" olarak değerlendirilebileceğini söylemişti. Bu yasal tanım, Japon anayasasının sınırladığı askeri güç kullanma yetkisini devreye sokabilecek bir tanımlama olarak öne çıkıyor.

Takaichi'nin bu açıklaması, Çin ile Japonya arasında diplomatik kanalları aşan bir söylem savaşını tetikledi. Çin, Tokyo'nun açıklamalarının ikili ticari işbirliğini "ciddi şekilde tehdit ettiğini" belirtirken, Çin'de planlanan Japon müzisyenlerin konserleri de iptal edildi.

Tarihsel Gerilimler Yeniden Alevlendi

BM Daimi Temsilcisi Fu, Japonya'dan "provokasyonlarına ve sınır ihlallerine son vermesini ve yanlış açıklamalarını geri çekmesini" istedi ve bu açıklamaların "Çin'in temel çıkarlarını açıkça tehdit ettiğini" vurguladı.

Çin, İkinci Dünya Savaşı'nda Japonya'nın yenilgisinin 80. yıldönümü arifesinde, Tokyo'nun savaş suçlarını ve Çin'in BM'nin kuruluşundaki rolünü sıklıkla gündeme getirirken, komşusunu eleştirmeyi ve uluslararası yönetişim sistemini şekillendirme çabalarını sürdürüyor.

Tayvan'ın Hukuki Statüsüne Tarih Referansı

BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi Çin, Tayvan'ın ve Japonya tarafından işgal edilen diğer bölgelerin Çin yönetimine "geri dönmesini" öngören iki savaş sonrası deklarasyona atıfta bulunuyor.

Potsdam ve Kahire Bildirileri, Çin'in Tayvan üzerindeki egemenlik iddialarının hukuki dayanağını oluşturuyor, ancak birçok hükümet bu belgeleri yasal olarak bağlayıcı anlaşmalardan ziyade niyet beyanları olarak görüyor.

Ayrıca, bu bildiriler, Mao Zedung komünistleriyle yürüttüğü iç savaşı kaybetmesinin ardından 1949'da Tayvan'a kaçan Çin Cumhuriyeti hükümeti tarafından imzalanmıştı. Tayvan'ın BM'deki koltuğu, 1971 yılında Pekin'deki Çin Halk Cumhuriyeti hükümetine devredilmişti.